So kabpangaluma
na isa e nan kano manga lalan a inumbal o Allahu Taala kano manga ulipen nin a kabpapagiketa kano duwa a pamiliya endo kategkes
kano duwa a taw, so kina-umbal o Allahu Taala kano kapedtiwalay na dala natabiya lon iganat kano manusiya, binatang, atawa
ka manga kayo endo langon o mangengeto endo malanap-lanap siya sa liliyaw na lupa na inaden no Allahu Taala sa tiwalay.
pidtalo no Allahu Taala dalem a Qur'an:(ومن كل شيء خلقنا
زوجين ) niya nin maana na ( endo ebpon kano langon o enggaga-isa na binaloy nami sa
tiwalay)...
so kagkaluma na namba e ukit
a inisugo no Allahu Taala kano ulipen nin a sabap a kagkadakelilan endo nan den ba e mapiya den sa langon a ukit a kambabata.
So kapapedtampong kano
duwa a taw na aden lon e manga bitikan endo aden lon e manga kitaban endo aden lon e manga hukuman a amayngka makanggulalan
na samba madsabap e kagkapiya no duwa a tiwalay a amayngka maaden so mapiya a tiwalayan na samba madsabap e kaaden kano
mapiya a kamagingedi endo malilintad a kapaginged. so kagkaluma na isa e nan kano manga galbek o manga nabi endo manga rasoul.niya
pidtalo no Rasoulullah Sallahu Alayhi Wa Sallam na : ( أربع من سنن
المرسلين ، الحياء و
التعطر و السواك و النكاح )
niya nin maana na :( pat timan e ped kano kano manga ukit o manga nabi, kaya endo kadkakamutan endo kadsiwak endo kapangaluma).
So manga tumideng a pangalamen kano
taw a magkaluma.
so
kapangalam kano taw a dait a magkaluma endo endo maumbal tagapeda siya kano uyag-uyag sa donya taman den sa akhirat
na isa e nan kano mang a inisugo no agama islam a wagib e kabpipiya lon kagina san den kano kabpipiya no taw mangalam kano
magkaluma nin na san bon ba pagunot e kagkapiya no kapaguyag-uyag endo kalenek o manggigiwan. so agama islam na minetad sa
bitikan no kagkaluma endo inipayagin so manga sifat o babay mama a dait a maumbal a tagapeda siya kano uyag-uyag (kaluma).
niya so sifat o babay a dait a
pangaluman.
ika-isa na: babay a bala-agama,(mapiya e kapagagama nin)
niya den ba e pagan-paganay a tumideng a dait
kano mama e pangilay nin kano babay amayngka miyog den sekanin mangaluma, kagina so kapangalam kano babay a mapiya endo bala-agama
na nan den ba e masla a tumideng a sabapan o kagkapiya no bilawatawan , na niya den nakabagi a taw na entain e taw a nakakuwa
sa kaluma a mapiya endo bala-agama a tumabang salkanin siya kano kapagagama nin a ento ba e sabap a kaludepin sa surga. na
so babay a mapiya( manisan) endo mapiya e palangay nin endo mapiya e ukitin endo mapiya e kapagagama nin na nanden ba
e mapiya den sa langon a magkaluma,niya pidtalo no Rasuolullah Sallahu Alayhi Wa Sallam :( ليتخذ
أحدكم قلبا شاكرا ولسانا
ذاكرا وزوجة تعين أحدكم
على أمر الآخرة )
niya nin maana na : ( mamaloli so isa salkano sa pamusongan a bala-sukol (mategel edsukol) endo dila a mategel tumadem sa
Allah endo kaluma a mapiya a tabangan nin so isa salkano kano galbek a para sa akhirat ).
